De Nieuwe Brandweergreep!
De Rautek greep is algemeen bekend, maar ook voor gewonde brandweermedewerkers met ademlucht?
Door: Thei Speetjens
De brandweer collega’s kennen hem wel, de Rautek greep. Slachtoffers van een brand worden vakkundig door brandweermedewerkers naar buiten gebracht met behulp van de Rautek Greep. Een greep die door een of door twee personen uitgevoerd kan worden.
Hoe gaat deze greep ook al weer? Bij hulpverlening met een helper, benaderd de helper het slachtoffer van de achterzijde half geknielt, onder de armen door vastpakkend, zodanig dat de handen ineengeslagen op de buik van het slachtoffer komen te rusten, dan tilt hij het slachtoffer op tot stand en sleept hem achterwaarts weg. Bij twee helpers gebeurt hetzelfde doch er wordt niet gesleept maar de tweede helper pakt de benen van in de knieholte en tilt de benen op en ze lopen samen weg in de richting welke de voeten van het slachtoffer aanwijst.
De methode is algemeen bekend bij de brandweer, maar nu is het slachtoffer een collega Brandweermedewerker, hoe pak je iemand die een ademlucht toestel draagt vast in de Rautek Greep. Het is nagenoeg onmogelijk, dit omdat de ademluchtfles in de weg zit. Het probleem doet zich gelukkig zelden voor, maar je zult er maar voor staan, of je doet de ademlucht van je gewonde collega af of je krijgt hem met ademlucht op niet meegenomen naar buiten.
Gelukkig is er een werkbare methode om de collega wel buiten te krijgen, gemakshalve “de nieuwe brandweergreep” genoemd, een naam die bij de oudere generatie brandweermedewerkers nog goed bekend is, maar die door de introductie van het ademluchttoestel in onbruik geraakt is omdat hierbij het ademluchttoestel in de weg zat.
Hoe gaat de nieuwe Brandweergreep.
Het slachtoffer heeft een ademluchttoestel om en het ademluchtmasker op het gelaat.
Het slachtoffer ligt op de grond en zal door het ademluchttoestel in een zij of buikligging liggen.Het slachtoffer kan door een persoon over korte afstand getransporteerd worden door wijdbeens over het slachtoffer heen te stappen ter hoogte van de borstkas, kijkend in de richting van het hoofd iets door de knieën te gaan en het slachtoffer vast te pakken aan de handgrepen welke aan ieder ademluchttoestel zitten, deze handgrepen zijn van alle fabrikanten ruim voldoende sterk om een goede greep op het slachtoffer te hebben. Het slachtoffer komt ongeveer 20 a 30 cm van de grond en kan veilig in de richting van het hoofd weggesleept worden.
Met twee helpers wordt het nog makkelijker, de helpers gaan links en rechts naast het slachtoffer staan met het gezicht in de richting van het hoofd van het slachtoffer, vervolgens pakken links en recht een handgreep vast met de hand die het dichtst bij het slachtoffer is, en vervolgens met de andere hand de arm van het slachtoffer. Ook nu verplaatst men het slachtoffer in de richting van het hoofd waarbij de benen over de grond slepen. Het over de grond slepen is door bluskleding en uitruklaarzen geen probleem, men reduceert hierdoor ook het gewicht welke door de helpers getild moet worden.
Is er een derde helper dan kan deze de kruiwagengreep toepassen met de benen van het slachtoffer. Als men door een deur moet dan kan de een helper methode toepgast worden totdat men door de deur is, eventueel met toepassing van de zogenaamde “kruiwagengreep” door de 2 e helper.
De trap af en op methode kan door twee helpers gebeuren, trap af gaat er gemakkelijk door de een helper methode te combineren met de kruiwagengreep, waarbij de benen van het slachtoffer het eerste omlaag gaan en het slachtoffer op de trap ligt. Met de in de een helper methode beschreven greep gaat trede na trede het slachtoffer achterwaarts omlaag. De tweede helper pakt synchroon met de handelingen van de eerste helper de benen vast en zet de voeten per stap terug in de trede, hierdoor voorkomt men wegglijden van het slachtoffer. Trap op gaat ook op dezelfde wijze, doch het vergt meer inspanning en is alleen mogelijk bij slachtoffers van een gemiddeld tot zwaar gewicht. Alleen in deze laatste situatie is de fysieke kracht van de helper van belang. Er is tijdens training gebleken dat 90 % van de slachtoffers ook trap op uit bijvoorbeeld een kelder gehaald kunnen worden.
In de EHBO komen enkele technieken voor waarvan men in eerste instantie denkt dat deze strijdig zijn met de hier toegepaste methoden. Het hoofd wordt bij deze methode door de helm en ademluchtmasker in een goede stand gehouden en de ademhaling wordt niet zo zwaar belemmerd als bij toepassing van de Rautek greep. De proefpersonen omschrijven de methode als niet belastend en lang vol te houden.
De variant hierop is de rugligging van het slachtoffer. Deze methode is ook geprobeerd maar er waren een paar belangrijke nadelen:
1 e het slachtoffer moet hoger getild worden waardoor er een zwaardere belasting optreedt bij de helpers.
2 e de positie waarbij het hoofd ver achterover ligt is met ademhelm niet goed mogelijk, omdat dan het strottenhoofd vrij komt te liggen en onbeschermd is tegen vallende voorwerpen, ook blijkt de ademhelm een hoofd achterover stand moeilijk te maken. Ook waren er ongecontroleerde bewegingen van het hoofd.
De nieuwe brandweergreep is een snel toepasbare methode welke voortkomt uit het idee van “best practice” en staat voor evaluatie open.
Met dank aan de collega’s van brandweer Chemelot en Brandweer Sittard-Geleen post Born voor hun assistentie in de testfase.
Thei Speetjens
Brandweerkunde TS
